Noong Ako ay Bata Pa...

Kapag sumasapit ang Bisperas ng Bagong Taon, ang lahat ng Pinoy ay abala sa paghahanda. Kanya-kanyang bili at pag-aasikaso sa mga kung anu-anong ihahanda para sa Medyanotse. Kahit na walang-wala at kapos sa pera ay kailangang may maihain sa mesa bago pumatak ag alas-dose ng hatinggabi para salubungin ang panibagong pag-asa. Mga prutas na bilog, keso de bola, at hamonado. Sana ay maging masagana ang pagpasok.

Kasama na sa tradisyon nating ito ang paghahanda rin ng mga pampaingay na gagamitin sa pagsalubong ng New Year. Sabi ng mga matatanda, ang malas ay hindi papasok sa inyong tahanan kapag hinarangan mo ito ng maingay na maingay na tunog bago pumatak ang hatinggabi. Takot daw ang mga bad vibrations dito. Noong ako ay bata, natatandaan ko ang pamimili namin sa palengke  nila ermat at utol ng mga torotot na gawa sa mga negative ng bomba films - ito ang ginagamit namin upang i-welcome ang dapat salubungin. Kinakalampag din namin ang mga kaserola at mga palangganang gawa sa aluminum. Ang saya-saya namin kahit na nababasag ang aming mga eardrums sa lakas ng tunog! 

"Class, magkakaroon tayo ng field trip. Papirmahan niyo sa mga peyrents niyo ang form na ibibigay ko at ipasa niyo sa akin hanggang next Monday kasama ang bayad."

Kapag ganito ang anunsiyo ni titser sa klase, biglang nababalot ng saya ang buong silid-aralan. Naglalakihan ang mata sa pagka-excite, biglang napapangiti at napapakuwento sa mga katabi ang bawat estudyante. Unti-unting umiingay ang loob ng classroom.

"Wow, pupunta tayo sa Disneyland (as if)!"

"Yehey, makakapunta na tayo sa pagawaan ng tocino at longganisa sa talipapa!"

"Yipee, walang pasok!". Ito ang pinakamasaraap sabihin kapag may mga ganitong pagkakataon.

Siyempre, hindi padadaig si Ma'am at sisigaw ito ng "Class, kung gusto niyong matuloy ang field trip, huwag kayong maingay!!!". Moment of silence sa pagiging KJ ng guro. Sabay babanatan kami ng "Okay, bumili nalang kayo ng yema. Ubusin niyo na itong paninda ko para hindi masira. Sa Lunes niyo nalang din bayaran.".

Noong ipinasyal namin ni misis ang mga anak naming sina Paul at Xander sa isang mini-zoo sa Tagaytay ay nakita namin ang napakasaya nilang reaksyon nang makita ang mga isdang nasa loob ng mga hile-hilerang malalaking aquarium. Wala pa sa dalawang taon ang edad ng aming mga kambal na anak pero bakas sa kanilang mga mukha ang pagkabighani sa mga lumalangoy na mga nilalang. 

Para sa akin, walang taong nabubuhay o namuhay sa mundo ang hindi nahilig sa mga hayup na pamagat ng kanta ni Irma Daldal. Para sa karamihan, okay ang kumain ng isda dahil bukod sa hindi sila ma-cholesterol ay wala naman silang "feelings" (ayon ay Kurdt Kobain). Ang iba naman, sa sobrang hilig sa mga ito ay inaalagaan pa sila katulad ng pag-aaruga sa mga alagang aso. Sabi kasi nila ay nakakawala raw ito ng stress kapag nakikita mo silang tumititig sa'yo at parang may ibinubulong. Ang hindi lang natin alam, matagal na nilang sinasabi sa atin na "Taena niyo, pakawalan niyo kami rito!".

Bata pa lang ako ay mahilig na akong mag-alaga ng aso. Nasa grade one ako nang simulan akong bigyan ng mga tito ng mga tutang palalakihin. Noong una ay nagtataka ako kung bakit kapag medyo malaki na ang mga inalagaan kong tuta ay bigla silang nawawala. Sinasabihan lang ako ng mga matatanda na "...na-dognap 'yung aso mo". Wala na akong magawa kundi umiyak sa simula at pilit silang kalimutan. Hanggang sa isang araw pagkagaling sa eskuwela ay naabutan ko ang tito ko kasama ang kanyang mga sunog-bagang barkada na itinali sa  poste ang pinaalagaang aso sa akin. Kitang-kita ko kung paano nila hinataw ng baseball bat ang aso kong mataba hanggang sa ito ay mawalan ng buhay. Kalderetang aw-aw ang trip nilang pulutan sa panulak nilang Ginebra. Kaya pala galit na galit na tinatahulan sila ng mga aso sa lugar namin. Sabi kasi nila ay naaamoy ng mga aso ang mga taong kumakain ng aso.

May iba't ibang lahi ng aso. May maliit, may malaki. May pangit, may maganda. May mabalahibo, may parang nakakalbo. Ilan sa mga sikat na dog breed ay ang Chihuahua, German Shepherd, Labrador, Greyhound, Rottweiler, Dalmatian, at ang BULLSHIT na cross-breed ng Bulldog at Shih Tzu. Hindi namin binalak na mag-alaga ng mga mamahaling aso dahil mas mahal pa ang pagkain nila sa kinakain ng tao. Kaya nga ang baho ng kanilang tae at ihi. Hindi rin kasi sila magkakasya sa loob ng bahay namin kaya ang tanging mga naalagaan namin ay panay lahing Younghusband. May lahing taga-Antipolo, taga-Crame, at taga-Tarlac. In short, askals.

Kung ikukumpara ang mga kabataan ngayon sa mga kabataang kinabibilangan ko na lumaki bago matapos ang Dekada NoBenta, masasabi kong malaki ang ang pagkakaiba. Malaking-malaki. At napakalaki pa.

Walang masamang tinapay akong ibig sabihin pero ang mga bata ngayon ay lumalaking obese dahil wala na silang alam gawin kundi ang tumutok sa monitor ng computer para makipaglandian sa mga kakonek sa efbee, makiusyoso sa mga twits ng iba, at manood ng mga video sa YT. Isama mo pa ang pagbababad sa paglalaro ng Angry Birds at DOTA na kinaaadikan ng lahat.

Naniniwala akong habang tumataas ang teknolohiya ng sangkatauhan ay lalong nawawala ang "social life" at "interaction" ng bawa't isa. Patuloy itong kinakain ng kuwadradong lungga ng cyberworld.

Wansapanataym, hindi pa ganun kalufet ang mga gadgets kaya naman ang mga Larong-Pambata ay tinatangkilik ng bawat bata. Kahit pati ng mga matatanda, kasama ang mga isip-bata at nagpapabata. Sabik ang mga totoy at nene sa bawat darating na araw dahil makikipaglaro sila sa kapwa nila mga bata. HINDI SA HARAP NG COMPUTER KUNDI SA LANSANGAN.

Walang-duda na ang RECESS ang isa sa mga pinakaaabangang oras sa eskuwelahan. Sabi nga ng karamihan, ito ay sunod sa P.E. bilang "favorite subject" ng mga mag-aaral. Kapag pagkain na ang usapan, tapos na ang laban.

Sa pagsapit ng recess, naglalabasan sa mga lunch boxes ang mga snacks na paborito ng mga bata - mga pagkaing dahilan kung bakit mas magana silang pumasok. Sa kabila ng ganitong eksena ay mayroon din namang mga estudyanteng walang baong pagkain pero may mga bulsang puno ng perang galing sa kanilang mga tamad na nanay na hindi sila kayang asikasuhin.

Sa isang pampublikong paaralan tulad ng pinasukan kong Mababang Paaralan ng Kampo Krame, ang isa sa mga hindi malilimutang snack (kung ito ay matatawag ngang ganun) ay ang NUTRIBUN o mas kilala sa pagbikas na "nutriban".

Likas sa ating mga Pinoy ang pagiging "gullible" o ang katangiang "madaling maniwala". Hindi naman ito halata sa kasaysayan ng Pilipinas kung saan pinaniwala tayo ng mga dayuhan kaya nasakop ang ating bayan ilang siglo na ang nakaraan.

Nagmula sa mga kaninu-ninuan ng ating lahi, hanggang ngayon ay nananalantay pa rin ito sa dugo ng bagong henerasyon ng mga Pilipino. Paanong mawawala sa atin ito kung mismong ang mga magulang natin at mga matatanda ang unang nagturo ng kaugaliang ito sa atin noong tayo ay bata pa?

Tuwing Lunes, noong ako ay nag-aaral pa sa Mababang Paaralan ng Kampo Crame, hindi puwedeng mahuli sa pagpasok dahil ito ay ang araw ng Flag Ceremony. Kaya naman maaga kaming ginigising ni ermats para maaga ring makaalis ng bahay. Isa sa mga dahilan kung bakit ayaw naming mahuli tuwing unang araw ng linggo ay ayaw naming pumila sa linya ng mga "late-comers" kasama ang mga estudyante galing sa iba't-ibang sections. Bukod sa sermon ng mga guro namin, malaki ang posibilidad na maiiwan kayo para parusahan - magwalis ng mga tuyong dahon, magtapon ng basura, at kung anu-ano pang mga bagay na ayaw gawin ng mga bata.

Noong ako ay bata pang nag-aaral sa Mababang Paaralan ng Kampo Crame, madalas akong matanong ng mga guro ko tungkol sa isang kamag-anak kapag nababasa o nalalaman nila ang apelyido ko.

"Kaano-ano mo si Veronica Quitiquit?", tanong ni Mrs. Rabago na maestra namin sa Arithmetic.

"Are you related to Ms. Veronica Quitiquit?", tanong ni Mrs. Albarracin na teacher namin sa English.

"Mr. Quitiquit, kaano-ano mo si Veronica?", tanong naman ni Gng. Nailes na guro namin sa Pilipino.

"Kapatid mo ba si Veronica?", tanong ni Mrs. Omictin na teacher namin sa Science.

"Quitiquit, ano ang kaugnayan mo kay Veronica?", tanong ni Ms. Gisala na matandang-dalagang teacher namin sa Hekasi.

'Langya, parang lahat ng teachers ko ay pet siya. Expected ko na palagi ang ganitong scenario sa first day of classes kapag nagro-roll call. Sa totoo lang, 'di naman na kailangang itanong pa kung magkamag-anak kaming dalawa dahil sa unique naming apelyido, walang kaduda-dudang magkadugo kami! Sa mga ganitong sitwasyon, siyempre ay proud naman akong sumasagot ng "Tita ko po siya.". Sabay sasabihan naman nila ako ng "Sana ay kasing-talino at kasing-sipag mo rin ang tita mo, Mr. Quitiquit.".

Masarap maging inlababo. Lalo na noong mga panahong bata ka pa. Kapag nasa ganitong stage ka, feeling mo ay napakasarap mabuhay sa mundo. Maaga akong na-in love. Nasa kindergarten pa lang ay may mga crushes na ako sa school. Gustung-gusto ko silang makita kaya naman ang sipag-sipag kong pumasok ng eskuwela. Akala ni ermats ay gustung-gusto kong mag-aral pero ang hindi niya alam, kaya ako hindi nag-aabsent ay para lang makita sa klase ang itinitibok ng aking puso. Naks!

Isa sa mga mahirap makalimutan sa pagiging bata ay ang mga simpleng jokes na kahit na sobrang corny ay nagpasaya sa atin. Kung sabagay, mababaw lang naman talaga ang kaligayahan ko noon. Kahit na hanggang ngayong malaki na ako. Este, matanda na pala dahil hindi naman na ako lumaki at tumangkad. Mais na naman ang intro.

Ako: 'Tol, may tanong ako sa'yo. Dapat masagot mo ha.

Utol Ko: Ano 'yun?

Ako: Dalawang magkapatid lang si Giripit at si Giripat. Mas matanda si Giripit kaysa kay Giripat. Eh 

         namatay si Giripat, sino ang natira?

Noong ako ay bata pa, excited ako sa mga bagong appliances na binibili nina ermats at erpats. Hindi lang dahil sa may bago kaming sisirain kundi dahil na rin sa packaging ng kung ano mang gamit na binili para magmukhang bahay ang aming bahay.

Kapag buwan na ng Mayo, panahon na ng tag-ulan. Sabi ng mga matatanda, mainam daw sa katawan ang maligo sa unang ulang bubuhos dahil nakapagpapagaling daw ito ng bungang-araw. Siguro nung mga panahong iyon ay puwede ka pang maniwala sa urban legend na 'yun pero kung susundin mo ito ngayon, siguradong acid rain ang pagtatampisawan mo.

Noong bata pa ako, alam ko ang kahalagahan ng mga salitang binibitiwan. 

Hindi ko alam kung paano ko siya nakilala pero alam kong isang malufet na superhero si PEKSMAN. Kapag naririnig ko siyang binabanggit ng mga kalaro ko sa aming mga munting usapan, alam kong walang halong biro ang kuwentuhan.

Sino nga ba si Peksman? 

Sa totoo lang, wala namang nakakaalam sa barkadahan namin noong mga panahong iyon kung sino talaga siya. Dahil sa may "man" ang huling bahagi nito, inisip kong isa siyang superhero na hindi ipinakilala sa grupo ng "Superfriends" na ipinapalabas noon sa RPN9. Siguro, dahil sa tindi ng kanyang kapangyarihan, takot sa kanya ang lahat ng super villains at lahat ng mga bidang may kapa at nakalabas ang brip. Kapag naririnig kong binabanggit ito ng mga tropa ko, naiisip kong isa siya sa mga tagapagligtas tulad nila Superman, Batman, Aquaman, Wonder Woman, at Plastic Man. Taena lang, wala naman si Plastic Man sa Superfriends pero napanood ko 'yung episode na nag-guest siya para hulihin 'yung dagang na-trap sa loob ng sinaunang gigantic computer na kasinglaki ng isang mansion sa headquarters ng mga superheroes.

Sabi ng mga matatanda, madali raw malaman kung ano ang magiging propesyon ng iyong anak sa paglaki nila. Ito daw ay maaaring gawin habang sila ay mga sanggol pa lang na gumagapang at wala pang alam sa mundo. Mag-iwan ka raw ng mga bagay (na may kaugnayan sa mga trabaho) sa lugar na pinaglalaruan ng iyong chikiting. Ang unang bagay na kanilang dadamputin at paglalaruan ay ang kanilang magiging propesyon sa kanilang pagtanda.

Kung halimbawang may iniwan kang rosaryo at iyon ang dinampot ng iyong anak, may posibilidad na siya ay magiging isang alagad ng simbahan. Puwedeng maging isang pari o isang madre. Gustung-gusto ito ng mga nanay at tatay dahil ang sabi nila, ang mga batang ganito daw ang pinipili ay mabait sa kanilang paglaki kaya walang magiging sakit ng ulo! Noong bata pa ako, gusto ko talagang maging pari. Tadtad ng mga religious pictures ang loob at labas ng cabinet ko. Ngunit sa paglaki ay unti-unti akong tinubuan ng sungay kaya unti-unti ring nawala ang pangarap kong makapagdaos ng sariling misa. Hindi man lang nga ako naging isa sa mga sakristanas boys sa simbahan namin sa Crame tulad ng mga kababata ko.